Çocuklara Toplum ve Görgü Kurallarını Nasıl Öğretebiliriz?
Ebeveynler doğumundan itibaren çocuklarının zihinsel, psikolojik ve fiziksel gelişimleri ile yakından ilgilenirler. Hâlbuki sağlıklı bir gelişim, bunların yanı sıra sosyal gelişimi de aynı derecede kapsamaktadır.
Ne yazık ki okul çağında problem yaşayana kadar ebeveynler çocukların bu ihtiyacı üzerinde çok fazla düşünmemektedirler. Daha küçük yaşlarda ebeveynlerin destekleriyle sosyal ortamlara adapte olabilen çocuklar, okula kayıt olmaları ile birlikte büyük sıkıntı çekmeye başlarlar.
Toplum ve görgü kurallarını bilmemek ve bunlara göre hareket etmemek, sosyal iletişimi en çok etkileyen durumların başında gelmektedir. Çünkü bireyin bir toplumun içinde yer alabilmesi ve kabul görmesi bu yazısız kuralları uygulayabilmesiyle gerçekleşir. Toplum ve görgü kuralları da diğer kurallar gibi çok küçük yaşlardan itibaren aileler tarafından çocuklara öğretilmelidir. Çocuk bu kazanımları hayatının her döneminde geliştirip kullanmaya devam edecektir. Küçük yaşlardan itibaren öğrenilmeye başlanan bu kurallar bireyin ileride bulundukları topluluklara daha kolay adapte olmalarına ve onaylanıp kabul görmelerine yardımcı olacaktır. Toplumdan topluma değişebilecek kurallar olsa da, genel olarak görgü kuralları kişiler arası iletişimin yapıtaşını oluşturmaktadır.
Her tür temel eğitim gibi toplum ve görgü kuralları eğitimi de ailede başlar. Çocukların çevrelerinde olup biteni dikkatli bir şekilde kaydetme becerileri bu kuralların öğrenilmesine de olanak sağlar. Ebeveynlerin çocuklarına bu kuralları öğretmeleri için öncelikle kendileri uymaları gerekmektedir.
Sosyal uyum konusunda yapılan çalışmalarda da ebeveyn davranışlarının önemi ortaya çıkmıştır. Demokratik bir ortamda, sevgi ve saygı içerisinde yetişen çocuklar gelecekte de saygı görüp saygı gösterdikleri gibi daha sağlıklı insan ilişkilerine sahip, özdenetim becerileri yüksek bireyler olacaktırlar. Çocukların toplumda sergiledikleri davranışlar, ana babaların tavır ve davranışlarına paralel gelişecektir. Araştırmalar da göstermektedir ki ebeveynler, çocuklarının nasıl davranmalarını istiyorlarsa o şekilde davranışlar sergilemeleri önemlidir.
Çocuğa kuralları öğretmek, model olmanın yanı sıra olumlu davranışların desteklenmesi ve olumsuzların düzeltilmesiyle de gerçekleşmektedir. Çocuğu olumlu davranışlara yönlendirmek, örnek davranışlar sergilemekle gelişecektir. Bunlara ek olarak ebeveynler çocuklarına bu kuralları öğretirken kendi aralarında da tutarlı olmaları önemli rol oynar. Ebeveynlerin tepkilerinin veya ödüllerinin örtüşmesi, çocuğun neyi yapıp neyi yapamayacağı konusunda daha net sınırlar belirlemesine yardımcı olacaktır.
Bazen çocuk ebeveynlerinden öğrendiklerinin dışında farklı davranışlar da sergilemeye çalışacaklardır. Böylelikle yakın çevresinin kendisini ne kadar tolere edebileceğini de ölçmeye çalışır. Bu da çocuğa kendisinin hangi davranışlarla sosyal hayatta yer alabileceğine dair önemli ipuçları verecektir.
Sonuç olarak, diğer bütün bilgi ve becerilerde olduğu gibi toplum ve görgü kurallarının temelleri de ailede atılmalıdır. Ebeveynlerin hem kendi aralarında hem de sosyal çevrelerinde uyguladıkları görgü kuralları çocukların da bu kuralları öğrenmeleri açısından örnek olacaktır. Yeri geldiğinde doğru davranışları nedenleri ile anlatmak, çocukların bu kuralları uygulamasında etkili olacaktır.
